فرهنگ، ارزش های غالب و رسوم ویژه روس ها
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، جبرئیل نجفی، مترجم و محقق روس در یاداشتی با
عنوانفرهنگ، ارزش های غالب و رسوم ویژه روس ها » برای خبرگزاری شبستان نوشته است :
در طول قرن‌های اخیر، کشور روسیه همواره یکی از قدرت‌های بزرگ ی و اقتصادی جهان به
شمار می‌آمده است. شرکت‌های بزرگ روس، امروزه در بیشتر نقاط جهان حضور فعال دارند و
محصولات و خدمات خود را به علاقه‌مندان عرضه می‌کنند. این امر، همچنین، موجب به وجود آمدن
روابط تجاری بسیاری میان این شرکت‌ها و شرکت‌های محلی شده است.
با توجه به گسترش روابط روز افزون ایران و روسیه در زمینه های مختلف علمی، اقتصادی و فرهنگی
و هم چنین با توجه به غنای زبان و ادبیات روسی و اهمییت مکاتب نظری زبان شناسی روسی در
جهان، ضرورت تحقیق و پژوهش در حوزه ی ارزش های غالب در بین مردمان روسیه بیش از پیش
آشکار می گردد.
ایران و روسیه از دیرباز روابط ی و تجاری داشتند، اما طی دهه های اخیر در عرصه روابط
راهبردی ی، نظامی، بازرگانی و . پیوندهای گسترده تری ایجاد شده است.
بازار روسیه بویژه بازار مسکو یکی از بزرگترین بازارهای کالا و خدمات در دنیا محسوب می شود.
بسیاری از مردم، حتی تجار فعال در تجارت خارجی نمی توانند به راحتی به زبان انگلیسی صحبت کنند.
با این وجود نسل جوان روسیه با زبان انگلیسی آشنایی بیشتری دارد.
بدون آشنایی با فرهنگ و رسوم ملل، نمی توان تعاملات درستی با کشورها برقرار کرد.
فرهنگ در روسیه موضوعی بسیار متنوعی می باشد و سنت در تمام شاخصه های فرهنگی این کشور
نقش بسزایی دارد. فرهنگ روسی از یک سو در طی تاریخ طولانی این کشور شکل گرفته و از سویی
دیگر، با پیوستن و جدا شدن سرزمین های متعدد از این کشور، پیوسته در حال تغییر و تحول، تولید و
باز تولید بوده است.
مباحث فرهنگی و یا به عبارت دقیق تر توصیف یک جامعه و فراتر از آن مقایسه با جامعه ای دیگر
گسترده تر از آن است که بتوان حق مطلب را در قالب یک یادداشت چند صد کلمه ای ادا نمود. صرفا
تجربه ی زندگی من در میان روسها و تحقیق در حوزه ی روسیه می باشد.
مردم روس نژادی از نژادهای اسلاو شرقی هستند، که عمدتاً در روسیه و کشورهای همسایه ست
دارند.علاوه بر جمعیت حدود 115 میلیونی روسها در روسیه، آنها در کشورهایی نظیر شرق اوکراین،
شمال قزاقستان، بلاروس،کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز و برخی کشورهای اروپای شرقی نظیر
مولداوی ست دارند.چهار پنجم مردم روسیه در بخش اروپایی آن زندگی می کنند. درحال حاضر نیز
نرخ رشد جمعیت در این کشور منفی است به گونه‌ای که برآوردهای رسمی حاکی از آن است که تا سال
2030 میلادی جمعیت فعلی به 130 میلیون نفر کاهش خواهد یافت.
قطعا در هر ملتی یک ویژگی های منحصربفرد وجود دارد. از دیدگاه ولادیمیر پوتین تلاش مردم
روسیه برای دستیابی به عدالت ویژگی متمایزکننده آنها می باشد.
این ویژگی بر سایر خصوصیات آنها برتری دارد و در ذهن هر روس حاکم است. ویژگی دیگر روسها،
تلاش برای دستیابی به ایده‌آل است، به همین خاطر تلاش می کنند تا سطح زندگی بهتری داشته باشند.
در روح هر فرد روس، همیشه تلاش برای دستیابی به ایده‌آل اخلاقی و ارزش‌های اخلاقی متعالی خانه دارد.
روس ها بر این باورند که بزرگی روسیه تنها در وسعت نیست و این کشور در بسیاری از شاخصه ها دارای
پتانسیل هایی است که می توان فرهنگی مجزا برای آن در نظر گرفت. در برخورد با روس ها بارها شاهد
این جمله از سوی آن ها بوده ایم که ما نه شرقی هستیم و نه غربی بلکه ما روس هستیم و این روس بودن
هویتی است که آنها برای خود تعریف می کنند.
مذاکره در روسیه در کمال آرامش و بدون تشویش و شتاب در رسیدن به نتیجه و پایان مذاکره انجام می
شود. در بین مردمان روسیه قطع مذاکرات به خاطر پایان ساعت کاری، بدون توجه به نتیجه ، رفتاری
دور از انتظار نیست. در فرهنگ روسی پیچیدگی در توافقات و راههای فرار از تعهدات، جایگزین
رفتار خلاف تعهد است. توافقات بدون قرارداد کتبی و برابر شرایط حقوقی معین، ارزش چندانی ندارد.
در مناسبات رسمی هدایا کمتر مرسوم است. ولی در روابط اجتماعی مردم به عنوان یک مؤلفه
اجتماعی از اهمییت و ارزش بالایی برخوردار است. مردم این کشور در جشن های ملی ومناسبت های
مختلف به همدیگر هدیه می دهند.
روز تولد و روز زن در 8 مارس برای روس ها مناسبت های بسیار مهمی هستند. اما نکته ی مهم اینکه
تبریک گفتن قبل از روز تولد شگون ندارد و حتما باید به این مسئله توجه کرد. روز زن نیز که روز
بسیار مهمی در بین روس ها می باشد، تقریبا به همه ی خانم ها، متاهل و غیر متاهل می توانید
هدیه بدهید.
دادن گل به عنوان هدیه نیز در مناسبت های رسمی و غیر رسمی بسیار مرسوم است.
باید به این نکته توجه کرد که اگر به کسی گل هدیه می دهید، حتما تعداد شاخه ها فرد باشد چون که
شاخه های زوج فقط برای مراسم ختم استفاده می شود. امروزه با توجه به تقاضای بالای گل در
روسیه، شرکت های مختلفی از کشورهای مختلف جهان مانند هلند صادرات گل به روسیه را انجام
می دهند.
روسیه از لحاظ شاخص های رفتار اجتماعی یک جامعه مدرن و پیشرفته است. انضباط اجتماعی در
سایه شرایط سخت آب و هوایی و نظم آهنین دوره ی اتحاد جماهیر شوروی، در رفتار اجتماعی مردم
نهادینه شده است.
اقتصاد اشتراکی و به دور از رقابت دوره ی حاکمیت کمونیسم، تاثیر بسزایی بر فرهنگ مردم روسیه
در زمینه اوقات فراغت برجای گذاشته است.
ساعت کاری شرکت ها و ادارات دولتی، از نه صبح تا شش بعد از ظهر روز های دوشنبه تا جمعه
است و روز های شنبه و یکشنبه تعطیل رسمی است.
در این میان جا دارد به آداب رفتار اجتماعی روس ها نیز بپردازیم. در روسیه وارد شدن و نشستن در
مکانی آداب و رسوم خاص خود را دارد. وقتی وارد منزل کسی می شوید، کفش را داخل در میاورید و
معمولا به شما دمپایی می دهند. اما در بعضی از مهمانی ها که مناسبت خاصی دارد، مثل جشن تولد،
رسم است که با کفش وارد شوید. بهترین راه تشخیص این است که داخل منزل که شدید، دم در کمی
مکث کنید، خوشان به شما می گویند.
بهتر است موقع نشستن، صاف نشست و پا روی پا نگذاشت، چون که خیلی ها این طرز نشستن را
بی احترامی می دانند. البته این حرکت از طرف خارجی ها تا حدودی پذیرفته شده است.
بلند شدن موقع آمدن یا رفتن کسی رسم نیست. در مکان های عمومی همانند ایستگاه قطار، مترو،
فرودگاه و که صندلی به اندازه ی کافی نیست، روی پا نشستن یک نوع بی فرهنگی محسوب
می شود.
مردمان این کشور کوتاه حال و احوال می کنند و زیاد اهل احوال پرسی نیستند. موقع سلام و خداحافظی
کردن نیز نیازی نیست با همه سلام و یا خداحافظی کرد، بهتر است فقط با کسانی سلام علیک کرد که
طرف شماهستند و آنها را می شناسید.
سلام و احوالپرسی با آشنایان در خیابان حتی اگر بر خلاف میل باشد باید به جا آورده شود.
هیچ وقت نباید بین درگاه در باکسی دست داد، دست دادن زمانی که یک نفر این طرف درگاه و دیگری
آن طرف درگاه در است، شگون ندارد. یعنی اگر منزل و یا دفتر کسی رفتید، کامل وارد خانه و یا دفتر
بشوید و بعد دست بدهید، یا این که میزبان خودش بیرون بیاید.
فرهنگ کتاب وکتابخوانی یکی ازهمان داشته ها است که روس ها همواره به آن افتخار می کنند.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییر سبک زندگی مردم این کشور، فرهنگ کتابخوانی در
زندگی مردم جایگاه خود را حفظ کرده است.
در روسیه بیش از 130 هزار كتابخانه دارند كه از بین آنها هزار تای آنها جزو پیشرفته ترین كتابخانه
های دنیا و اروپا می باشند. در حال حاضر فقط در مسکو بیش از 420 کتابخانه عمومی و 4100
کتابخانه تخصصی وجود دارد که کتابخوانان برای مطالعه در آنها گرد هم می آیند.
وجود کتابخانه های تخصصی و علاقه مندان زیاد به کتاب خوانی در روسیه سبب شده، کتابخوانی و
گذراندن ساعاتی از وقت آزاد در کتابخانه ها، به یک تفریح رایگان و سودمند در بین مردمان روس
تبدیل شود.
امروزه در مترو، ایستگاههای اتوبوس، قطار وهواپیما وهرجایی که فرصت خواندن پدید آید همواره عده
ای در حال خواندن کتاب هستند وبا وجود اینکه از نظر بسیاری از روس ها سالهای اخیر برای آنان،سالهای
گذر از زندگی در رفاه عمومی به زندگی ماشینی بوده است، اما در عین حال کتابخوانی از رواج نیفتاده
است.
طبق آمار آژانس فدرال چاپ و نشر روسیه در سال 2017 59 % روسها گفته‌اند که دست کم هفته‌ای
یک بار کتاب می‌خوانند و از این رو فدراسیون روسیه بعد از چین بیشترین آمار مطالعه را دارد ، کشور
اسپانیا نیز در جایگاه سوم قرار دارد.
بر اساس نتایج این نظرسنجی در کشور چین 70 % درصد مردم و در اسپانیا 57 % کتاب می‌خوانند.
هم چنین طبق این پژوهش 67 % افراد با درآمد بالا و 48 % افراد با درآمد پایین در دنیا به کتاب
مراجعه می کنند.
مردم روسیه افرادی سخت کوش و تا اندازه ای سنتی هستند و بسیاری از ارزش های امروز آنها
ریشه در آداب گذشتگان دارد. روس ها بر این معتقدند که اولین کسی که پس از تحویل سال نو وارد
خانه شان می شود باید خوش قدم و خوش برکت باشد که تا آخر سال خوش یمنی و برکت برای خانواده
به ارمغان آورد.
به صورت کلی می توان گفت که روسیه یک کشور اوراسیایی هم از نظر جغرافیا و هم از نظر فرهنگ
به حساب می آید، چرا که در میان آداب و رسوم آنها می توان شاهد رفتارهای شرقی و غربی توام با
یکدیگر بود. نسل قدیمی تر، رفتارهای به وضوح شرقی دارند، اما چنین ویژگی هایی را در میان
نسل جدید تنها در میان افرادی می توان مشاهده کرد که بیشتر متاثر از آموزه های بزرگتر هستند،
در غیر اینصورت نسل جدید سبک و سیاق غربی دارند.
در جامعه ی روسیه امروز، دگرگونی در الگوی زندگی مردم و گسترش الگوهای زندگی غربی به
روشنی دیده می شود.
مطبوعات این کشور می گویند حدود 69 درصد جمعیت روسیه از زندگی خود راضی هستند. این نتیجه
در نظر سنجی انجام شده از مرکز سنجش افکار عمومی روسیه حاصل شده است.
روس ها باورها و خرافات خاصی دارند که بخشی از خرافات آنها با باورها و خرافات مردم ایران
شباهت دارد و در بخش هایی کاملا در تضاد هستند. پرداختن به موضوعات دیگر از قبیل سنت و آداب
و رسوم ازدواج در روسیه که ریشه های تاریخی در این کشور دارد، خالی از لطف نمی باشد.
در یادداشت های بعدی به باورها و خرافات جالب مردم این کشور و نقش و جایگاه این باورها در
فرهنگشان خواهیم پرداخت.
یادداشت : جبرئیل نجفی، مترجم و محقق زبان روسی
سمینار رایگان مهاجرت و تحصیل آسان در روسیه
فرهنگ، ارزش های غالب و رسوم ویژه روس ها -یادداشت جبرئیل نجفی
ترجمه قرآن به زبان روسی؛ بایدها و نبایدها/ دلیل اشکالات رایج مترجمان
روسیه ,های ,ها ,روس ,مردم ,کشور ,روس ها ,این کشور ,در روسیه ,است که ,می کنند ,جبرئیل نجفی، مترجم
درباره این سایت